Expressing obligation in Old English : constructions with pre-modal and lexical verbs

Celem niniejszej monografii jest charakterystyka przymusu wyrażanego za pomocą czasowników dostępnych w tekstach staroangielskich. Zagadnienie to naturalnie wpisuje się w rozważania na temat modalności, jej semantycznej natury i urzeczywistnienia w języku. Punktem wyjścia jest lokalizacja przymusu w teoriach modalności, wyodrębnienie czasowników będących przedmiotem badań oraz sprecyzowanie miarodajnej metody pozwalającej na porównanie przymusu charakterystycznego dla każdego z czasowników. Pojęcie przymusu, a raczej szersze pojęcie konieczności, którego przymus jest integralną częścią, staje się obok możliwości, fundamentem koncepcji modalności LYONSA (1977). Wyodrębnienie przymusu w tym i innych ujęciach modalności sprowadza się do przyjrzenia się konieczności nieepistemicznej, która obejmuje konieczność zewnętrzną, konieczność wewnętrzną, a także pozwolenie/ zakaz. Pozwolenie/zakaz, choć formalnie przynależą do możliwości nieepistemicznej, są także w centrum mojego zainteresowania dzięki pozostaniu w logicznej zależności z koniecznością. Stojąc na stanowisku, iż konieczność, podobnie jak inne znaczenia modalne, realizuje się przede wszystkim w znaczeniu czasowników, w dalszej części pracy koncentruję się na dwóch grupach czasowników staroangielskich: pięciu czasownikach premodalnych i jedenastu czasownikach leksykalnych. Znacznie większy nacisk położony jest na analizę znaczeń czasowników pre-modalnych, które — morfologicznie zaklasyfikowane jako czasowniki przeszło-teraźniejsze — są zalążkiem systemu modalnego w późniejszym angielskim w rozumieniu PALMERA (2003). Przystępując do badań znaczeń wyodrębnionych czasowników, przyjmuję następujące założenie: znaczenia modalne tworzą zbiory nieostre (zob. COATES 1983), co oznacza, iż w danym wypadku znaczenie czasownika może mieć cechy desygnujące go bliżej centrum zbioru bądź bliżej peryferii zbioru. Centrum znaczenia konieczności daje się określić przez zbiór cech, m.in. siłę nacisku wywieranego przez antagonistę (źródło nacisku) na agonistę (osobę poddaną naciskowi) (zob. TALMY 2000), stopień subiektywności znaczenia, określenie czy w danym przypadku mamy do czynienia z kontekstem performatywnym czy też nie. Stosując wskazane parametry w części badawczej, dochodzę do wniosku, że system wyrażania przymusu za pomocą czasowników premodalnych dopiero się wykształca. Spośród pięciu czasowników premodalnych, jedynie sceal ze względna konsekwencję używany jest performatywnie, subiektywnie, wyrażając znaczną siłę nacisku wygenerowaną przez antagonistę. Podobnie jak w wypadku pozostałych czasowników premodalnych, przykłady użycia sceal ze znaczeniem konieczności zewnętrzenej tworzą kontinuum rozciągające się od centrum do peryferii. Dwa czasowniki, agan i mot wykazują cechy świadczące o początkowym etapie funkcjonowania ze znaczeniem konieczności zewnętrzenej: sporadycznie pojawiają się w kontekstach performatywnych i w zależności od konkretnego przypadku, wykazują znaczne wahania pomiędzy słabszą a mocniejszą siłą nacisku. Podstawową różnicą w użyciu czasowników premodalnych i leksykalnych jest większa precyzja konieczności czasowników leksykalnych, które również częściej wyrażają konieczność narzuconą przez zindywidualizowanego raczej niż zinstytucjonalizowanego antagonistę. Część badawcza niniejszej pracy opiera się na badaniu tekstów staroangielskich zebranych w korpusach elektronicznych. Wykorzystane zostały dwa różne korpusy tekstów: The Old English Part of The Helsinki Corpus i The Dictionary of Old English Corpus

Wyrażanie przymusu w języku staroangielskim

Celem niniejszej monografii jest charakterystyka przymusu wyrażanego przy pomocy czasowników dostępnych w tekstach staroangielskich. Zagadnienie to naturalnie wpisuje się w rozważania na temat modalności, jej semantycznej natury i urzeczywistnienia w języku. Punktem wyjścia jest lokalizacja przymusu w teoriach modalności, wyodrębnienie czasowników będących przedmiotem badań oraz sprecyzowanie miarodajnej metody pozwalającej na porównanie przymusu charakterystycznego dla każdego z czasowników. Pojęcie PRZYMUSU, a raczej szersze pojęcie KONIECZNOŚCI, którego PRZYMUS jest integralną częścią, staje się obok MOŻLIWOŚCI, fundamentem koncepcji modalności Lyons’a (1977). Wyodrębnienie PRZYMUSU w tym i innych ujęciach modalności sprowadza się do przyjrzenia się KONIECZNOŚCI NIEEPISTEMICZNEJ, która obejmuje KONIECZNOŚĆ ZEWNĘTRZNĄ, KONIECZNOŚĆ WEWNĘTRZNĄ a także POZWOLENIE/ZAKAZ. POZWOLENIE/ZAKAZ, choć formalnie przynależą do MOŻLIWOŚCI NIEEPISTEMICZNEJ, są także w centrum mojego zainteresowania dzięki pozostaniu w logicznej zależności z KONIECZNOŚCIĄ. Stojąc na stanowisku, iż KONIECZNOŚĆ, podobnie jak inne znaczenia modalne, realizują się przede wszystkim w znaczeniu czasowników, w dalszej części pracy koncentruję się na dwóch grupach czasowników staroangielskich: pięciu czasownikach pre-modalnych i jedenastu czasownikach leksykalnych. Znacznie większy nacisk położony jest na analizę znaczeń czasowników premodalnych, które, morfologicznie zaklasyfikowane jako czasowniki przeszło-teraźniejsze, są zalążkiem systemu modalnego w późniejszym angielskim w rozumieniu Palmera (2003). Przystępując do badań znaczeń wyodrębnionych czasowników, przyjmuję następujące założenie: znaczenia modalne tworzą zbiory nieostre (zob. Coates 1983), co oznacza, iż w danym przypadku znaczenie czasownika może mieć cechy desygnujące go bliżej centrum zbioru bądź bliżej peryferii zbioru. Centrum znaczenia KONIECZNOŚCI daje się określić poprzez zbiór cech, m in. siłę nacisku wywieranego przez antagonistę (źródło nacisku) na agonistę (osobę poddaną naciskowi) (zob. Taimy 2000), stopień subiektywności znaczenia, określenie czy w danym przypadku mamy do czynienia z kontekstem performatywnym czy też nie. Stosując powyższe parametry w części badawczej, dochodzę do wniosku, że system wyrażania przymusu przy pomocy czasowników pre-modalnych dopiero się wykształca. Spośród pięciu czasowników pre-modalnych, jedynie sceal ze względna konsekwencją używany jest performatywnie, subiektywnie, wyrażając znaczną siłę nacisku wygenerowaną przez antagonistę. Podobnie jak w przypadku pozostałych czasowników pre-modalnych, przykłady użycia sceal ze znaczeniem KONIECZNOŚCI ZEWNĘTRZENEJ tworzą kontinuum rozciągające się od centrum do peryferii. Dwa czasowniki, agan i mat wykazują cechy świadczące o początkowym etapie funkcjonowania ze znaczeniem KONIECZNOŚCI ZEWNĘTRZENEJ. sporadycznie pojawiają się w kontekstach performatywnych i w zależności od konkretnego przypadku, wykazują znaczne wahania pomiędzy słabszą a mocniejszą siłą nacisku. Podstawową różnicą w użyciu czasowników pre-modalnych i leksykalnych jest większa precyzja KONIECZNOŚCI czasowników leksykalnych, które również częściej wyrażają KONIECZNOŚĆ narzuconą przez zindywidualizowanego raczej niż zinstytucjonalizowanego antagonistę. Część badawcza niniejszej pracy opiera się na badaniu tekstów staroangielskich zebranych w korpusach elektronicznych. Wykorzystane zostały dwa różne korpusy tekstów: The Old English Part of the Helsinki Corpus i The Dictionary of Old English Corpus

'Thone vpon thother' - On pronouns one and other with initial th- and t- in Middle English

A frequent result produced by a search of the digital corpora of Middle English (henceforth ME) for instances of reduced th’ is a nominal involving the pronouns one or other with initial th- or t- attached. In this study I argue that two different mechanisms, that is reduction of the definite article and misanalysis of the preceding demonstrative, need to be taken into account when scrutinizing the emergence of what turns out to be four different pronouns, namely thone, thother, tone, and tother. First I flesh out the ways in which these pronouns were used in ME. Then I analyze textual evidence which sheds light on the question when and how these pronouns emerged. Finally I argue that while initial th- is always a definite determiner reduced as expected given the DP cycle, initial t- can be either a definite determiner or, less likely, part of a lexicalized pronoun.acceptedVersio

Efektywność ekonomiczna wybranych systemów konstrukcyjno-montażowych stosowanych w spółdzielczym budownictwie mieszkaniowym w Łodzi

Zadanie pt. „Digitalizacja i udostępnienie w Cyfrowym Repozytorium Uniwersytetu Łódzkiego kolekcji czasopism naukowych wydawanych przez Uniwersytet Łódzki” nr 885/P-DUN/2014 dofinansowane zostało ze środków MNiSW w ramach działalności upowszechniającej nauk

Let us have articles betwixt us: Papers in Historical and Comparative Linguistics in Honour of Johanna L. Wood

Papers in Historical and Comparative Linguistics in Honour of Johanna L. Woo

Tryton Supercomputer Capabilities for Analysis of Massive Data Streams

The recently deployed supercomputer Tryton, located in the Academic Computer Center of Gdansk University of Technology, provides great means for massive parallel processing. Moreover, the status of the Center as one of the main network nodes in the PIONIER network enables the fast and reliable transfer of data produced by miscellaneous devices scattered in the area of the whole country. The typical examples of such data are streams containing radio-telescope and satellite observations. Their analysis, especially with real-time constraints, can be challenging and requires the usage of dedicated software components. We propose a solution for such parallel analysis using the supercomputer, supervised by the KASKADA platform, which with the conjunction with immerse 3D visualization techniques can be used to solve problems such as pulsar detection and chronometric or oil-spill simulation on the sea surface

Comparative study of metal induced phospholipid modifications in the heavy metal tolerant filamentous fungus Paecilomyces marquandii and implications for the fungal membrane integrity

In this work we compared the effect of five heavy metals: Zn, Pb, Cd, Ni and Cu on phospholipid composition of the ubiquitous soil fungus Paecilomyces marquandii, originating from a strongly metal polluted area and characterized by high tolerance to these elements. Cd, Ni and Cu caused an increase in phosphatidylcholine (PC). Only Pb decreased PC content, which was accompanied by a significant rise in the phosphatidic acids (PA) level, probably due to activation of phospholipase D which hydrolyzes PC to PA. This could result in membrane fluidity disturbance, and thus affect its integrity. The assessment of propidium iodide influx showed strong disturbance of membrane integrity for Cu and Pb stressed mycelia, whereas mycelia treated with Ni were impermeable to this dye. The results obtained revealed a strong Cu and Pb toxicity involving disruption of membrane integrity. Pb action was reflected by lipid composition, whereas changes in Cu treated mycelia did not completely elucidate its harmful effect on the membrane, which was most probably caused by Cu induced lipid peroxidation. Zn did not induce quantitative changes in PC and phosphatidylethanolamine (PE) but caused changes in phospholipid lipid saturation, which appears to be important for fungus adaptation to the presence of metals. The enhanced PC content balanced by higher PC saturation can help in the maintenance of proper membrane fluidity and result in alleviating the Cd and Ni induced stress. These results will allow to clarify the mechanism of Pb toxicity and help to elucidate the cellular basis of fungal membrane adaptation to heavy metals